Een der belangrijkste bronnen van welvaart en vooruitgang voor de Friese Wouden is de ontginning van de uitgestrekte hoogveengebieden geweest. Evenals in andere veenstreken hebben zich met dat doel ook in Friesland consortia van aanzienlijke persoenen gevormd die als kapitaalverstrekkers en ondernemers optraden. Dit zijn dan de veencompagnieën, waarvan de Opsterlandse een van de voornaamste was.
Op 25 januari 1645 kwamen Crack, Oenema, Fockens en Teijens overeen een vaart te graven van de Boorn via Terwispel en Kortezwaag en dan door Lippenhuizen, Hemrik, Wijnjeterp, Duurswoude en Bakkeveen en verder naar het zuiden en oosten te gaan. Het duurde evenwel nog tot ongeveer 1700 alvorens met het doorgraven van de Lippenhuister landerijen kon worden begonnen. Toen hadden de Drachtster compagnons echter al hun vaart naar Bakkeveen doorgetrokken, zodat de Opsterlanders de koers moesten verleggen en onder Wijnjeterp moesten afbuigen naar Donkerbroek en Oosterwolde.
Op de Schotanuskaart van 1718 is de vaart tot aan
de kerk van Lippenhuizen gevorderd
In 1780 werd met Drente afgesproken de vaart op de Smildervaart aan te sluiten. Uit angst voor het toestromen van zuur water van de hoge Drentse venen en aan Drentse kant de angst voor waterverlies werd hier bezwaar tegen gemaakt. Koning Lodewijk Napoleon vernietigde de overeenkomst in 1810. Het zou nog tot 1894 duren voor de verbinding uiteindelijk tot stand kwam.
De gedenksteen op de grens van Friesland en Drente
Omdat Appelscha ongeveer 12 meter hoger ligt dan Gorredijk, moesten er op het 35 km lange tracee negen sluizen worden aangebracht, waaronder uiteraard die te Hemrik.
De sluis te Appelscha
De vaart heeft uiteraard haar functie voor de beroepsvaart allang verloren. Daarvoor in de plaats is de pleziervaart gekomen onder auspiciën van de stichting De Nije Kompanjons. De vaart is bevaarbaar voor vaartuigen met een maximale diepgang van 1.10m en een maximale hoogte van 3.70m. Tussen Donkerbroek en Oosterwolde kan via een nieuwe sluis naar de Tjonger worden gevaren.
Naar top
Op 25 januari 1645 kwamen Crack, Oenema, Fockens en Teijens overeen een vaart te graven van de Boorn via Terwispel en Kortezwaag en dan door Lippenhuizen, Hemrik, Wijnjeterp, Duurswoude en Bakkeveen en verder naar het zuiden en oosten te gaan. Het duurde evenwel nog tot ongeveer 1700 alvorens met het doorgraven van de Lippenhuister landerijen kon worden begonnen. Toen hadden de Drachtster compagnons echter al hun vaart naar Bakkeveen doorgetrokken, zodat de Opsterlanders de koers moesten verleggen en onder Wijnjeterp moesten afbuigen naar Donkerbroek en Oosterwolde.
Op de Schotanuskaart van 1718 is de vaart tot aan
de kerk van Lippenhuizen gevorderd
De gedenksteen op de grens van Friesland en Drente
De sluis te Appelscha
Naar top